Buikpijn

Buikpijn is een zeer frequente aanleiding om de huisarts of de spoedgevallendienst te raadplegen.

Een goede anamnese van de klachten, het ontstaan, verloop, de thuismedicatie, het stoelgangspatroon, dysurie, menstruatie, etc kunnen vaak al een goede indicatie geven van de oorzaak van de klachten.

ALGEMENE ASPECTEN VAN BUIKPIJN:

• eetlustgebre
• malaise
• tachycardie
• hypotensie
• koorts
• nausea
• braken
• diarree <--> obstipatie

ANAMNESE

Vaak is de anamnese extreem belangrijk in het vinden van de oorzaak van de pijn.
Anamnese abdominaal:

• diarree
• obstipatie
• opgezet abdomen

    Wanneer is de pijn ontstaan?

    Is de pijn intermittent (koliekpijnen) of continu?

    Wanneer had de patiënt de laatste stoelgang? Was deze anders dan anders van aard?

    Heeft de patiënt een voorgeschiedenis van buikpijn (nierstenen, obstipatie, menstruatiepijn, ...)

    Wanneer had een vrouwelijke patiënte de laatste menstruatie? Gebruikt zij de pil?

 

De pijn-anamnese:

Pijnkarakteristieken

    scherp
    gelocaliseerd
    wandpijn
    loslaatpijn

Parietale pijn

      Toename vd pijn bij peritoneale drukverschillen
    Indien de palpatie pijn opwekt en de patiënt bij een valsalva manoever meer pijn voelt,
    kan dit wijzen op peritoneale prikkeling.

      Oorzaken: Peritoneale prikkeling door materiaal
    urine
    stoelgang
    bloed
    maagvocht
    pus
    gal
    pancreasenzymen

Slingerpijn:  

    Toename bij hoesten of bewegen

    Deze suggereert peritoneale prikkeling.

    Men kan ook vragen of het schokken van de wagen naar het ziekenhuis erg hinderlijk was. Als de patiënt dit beaamt, moet men slingerpijn in overweging nemen. Om het te testen kan men tijdens een ppa (palpatio per anum) zien of bewegingen de pijn doen toenemen.

 

Viscerale pijn

    Door distensie van buikorganen
    weinig gelocaliseerd

 

Oorzaken van viscerale pijn:

        Viscerale obstructie
            dundarm
            colon
            galblaas
            urinewegen

 
        Viscerale inflammatie
            appendicitis

Soorten viscerale pijn:

        Koliekpijn: vooral darmdistentie
   
        Continue pijn:
            nierdistentie
            galblaasdistentie

 

Inflammatoire pijn

    initieel weinig gelocaliseerd
    later beter lokaal drukgevoelig

Inflammatoire darmaandoeningen

        gastro-enteritis
        lymfadenitis
        ziekte van Crohn
        Colitis Ulcerosa

Andere inflammatoire aandoeningen:

          Cholecystitis
          Hepatitis
          Maagulcera
          Pancreatitis
          Pyelonefritis
          Pelvic inflammatory disease

 

Ischemie

    zeer hevige pijn
    diffuus
    niet evenredig met klinisch onderzoek

    Oorzaken van ischemische pijn:
        viscerale ischemie: milt

Gerefereerde pijn

    Thoracale aandoeningen kunnen abdominale pijn geven
 
    Omgekeerd kan prikkeling van het diafragma
    (bijvoorbeeld door vrije lucht in het abdomen)
    schouderpijn geven.

Buikwandpijn

    Spierpijn van de buikwandspieren kan voorkomen na bijvoorbeeld een verkeersongeval of een vechtpartij.
    Zachte druk kan de pijn reeds uitlokken. Ook bewegingen lokken de pijn uit.
    Vaak blijft de peristaltiek, eetlust en het stoelgangspatroon gewoon aanwezig.
 

HET LICHAMELIJK ONDERZOEK

Inspectie van de huid

    geelzucht
    zona
    cellulitis

Auscultatie

    Hypoperistaltiek
    Hyperperistaltiek
    Palpatie

Palpatie:

    Teken van Rovsing: Pijn thv de rechter fossa bij druk id linker fossa

    Teken van Mc Burney: Drukpijn in de rechter fossa

    Teken van Murphy: Inhalatiestop bij diepe leverpalpatie

    Psoasteken: Pijn bij opheffen vd gestrekte benen (=inflammatie thv de psoasspier)

    Obturatoriusteken: Pijn bij interne rotatie vd heup in flexie
    = inflammatie M. Obturatorius Internus
 
    Herniatie

 

PPA (palpatio per anum): Slingerpijn, peritoneale prikkeling

    Massa palpabel: In het rectum, in de buik, al dan niet pulsatiel
     Stoelgang in het rectum
    Bloed aan de stoelgang
    Prostaat

 

Genito-urinaire oorzaken van de pijn:

    flankpijn
    dysurie
    hematurie
    vaginaal bloedverlies

 

Palpatie

    drukgevoelige massa thv ovaria

 

Testiculair

    pijn
    zwelling
    hoogliggende testis
    omgekeerde ligging testis

Ledematen

    Schouderpijn
    Schouderpijn kan ontstaan als gerefereerde pijn door prikkeling van het diafragma.
    Vaak hebben mensen na een laparoscopie schouderpijn.
    Dat komt omdat de lucht die in de buik werd geblazen het diafragma prikkelt.
 
    Pulsaties minder of ongelijk liezen
    Indien de pulsaties in de liezen moeilijk voelbaar zijn
    of verschillen in intensiteit, dient men steeds aan dissectie van de abdominale aorta te denken of aan obstructie van de iliacale arterieën.

 

 

TECHNISCHE ONDERZOEKEN:  

Lab

      Bloed

        complet
        serum lipase
        HCG
        glucose
        electrolieten

      Urine

        * stikje:

            * pus
            * bloed
            * glucose
            * ketonen

        * uitstrijkje
        * cultuurname

      vaginaal onderzoek

          Kweken op bloed of Vaginale wisser
            Gonorrhee
            Chlamydia

 

ECG

    Buikpijn kan door angor ontstaan.

    Daarom wordt soms ook een Electrocardiogram afgenomen.

 

Beeldvorming

    RX (na het uitsluiten van zwangerschap bij elke jonge vrouw)

        thorax staande
        abdomen liggend en staand

    contrastonderzoeken:

         intravenuese pyelografie
         bariumpap

   Echografie

        cholecystitis
        hydronephrose
        intraperitoneaal vocht - ascites / abces
        geruptureerd aneurysma
        miltscheur
        geruptureerde ovariumcyste
        geruptureerde extrauteriene zwangerschap
        appendicitis

 

CT ABDOMEN

    * Zonder contrast: nierkolieken
    * Met contrast intraveneus
          o bloedingen
          o ischemie
    * Met contrast intraveneus + peroraal
          o darmobstructie
          o diverticulitis: verdikte colonwand, verstijken mesocolon
          o vergrote pancreas
    * Met intraveneus + rectaal contrast
          o voor opsporen van rectosigmoïdtumoren

 

differentiaaldiagnose

    rupturerend abdominaal aneurysma
    abdominale epilepsie
    abdominale migraine
    buikwandhematoom
    buikwandabces
    bijniercrisis
    appendicitis
    darmobstructie
    cholecystitis
    obstipatie
    depressie
    beet zwarte weduwe