Het atls systeem
DE POLYTRAUMA PATIENT
|
Een polytrauma patiënt is per definitie iemand die door traumatische beschadiging (door een ongeval of aanslag) van meerdere orgaansystemen in een levensgevaarlijke toestand terechtkomt.
De polytrauma patiënt behoeft een specifieke opvang die gericht is op het optimaal gebruik van alle beschikbare middelen om de overlevingskansen van de patiënt te optimaliseren.
Polytrauma patiënten overlijden vaak. Bij de overlijdensoorzaken kan men deze indelen in drie grote groepen:
1e groep: overlijdt binnen enkele minuten na het impact. deze hebben letsels die van die aard zijn dat eender welke behandeling zal falen door massief bloedverlies of irreversibele majeure letsels van de vitale organen (bijvoorbeeld aortaruptuur, myocardruptuur, evisceratie van de schedelinhoud etc).
2e groep: Deze patiënten overleven tot er hulp aankomt, maar sterven binnen de eerste 24 uren aan ernstige verwondingen.
3e groep: deze groep overleeft de eerste 24 uren, maar sterft later door complicaties van de letsels of onvoldoende recuperatie van de organen (longembolen, pneumonie, sepsis, hersenoedeem,...)
Het spreekt voor zich dat de patiënten van de eerste groep geen enkele kans maken op overleving, eender welke hulp wij bieden. Voor de derde groep bestaat de opvang uit een multidisciplinaire behandeling in een ziekenhuis met chirurgen, anesthesisten en een intensieve zorgeneenheid.
Voor de tweede groep patiënten is een adekwate en op overleving gericht aanpak gedurende het eerste uur (the Golden hour) essentieel. Hier ligt vaak de zwakste schakel omdat de meest ervaren chirurgen en anesthesiologen meestal niet zitten te wachten op een stoeltje tot er zich een dusdanige patiënt aanbied. Enkel een doorgedreven, liefst gestandaardiseerde opleiding en training van de spoed- (Eerste Hulp)artsen, MUG-artsen en urgentieartsen kunnen hier het grote verschil maken.
Om deze overlevingskansen te maximaliseren is een polytrauma opvang best protocollair. Dit betekent dat een reeks handelingen op voorhand worden voorzien onafhankelijk van het type letsel. Hierdoor worden eerst de meest levensbedreigende aandoeningen uitgesloten of opgemerkt en behandeld.
Voor deze opvang bestaat er een gestandaardiseerde ATLS opleiding zoals georganiseerd door de American College of Surgians.
Helaas bestaat in België deze opleiding nog niet. Wellicht komt dit door een discrepantie tussen de historische ontwikkeling van de spoedgevallenhulpverlening in België (vanuit anesthesie) en de landelijk vergunde organisatie van de ATLS cursus (vanuit chirurgie).
Voor hen die interesse vertonen in de opleiding en in België wonen kunnen zich wel aanbieden voor de ATLS opleiding in één van onze buurlanden.
|
||
|
|
||
PRIMAIRE BENADERING POLYTRAUMA
Indien men aankomt op een ongeval primeert uiteraard de eigen veiligheid.
Bij meerdere gekwetsten dient men deze eerst te triëren alvorens men
kan starten met de behandeling. De primaire benadering van een
gekwetste persoon volgt de ABCDE logica. Men begint met de
A van AIRWAY (luchtweg) en
beveiligt onmiddellijk dienst cervicale wervelkolom (spine protection).
Pas als men de ademweg heeft beveiligd kan men overgaan naar de
B van beademing of breathing.
Hierbij worden enkele belangrijke thoracale letsels uitgesloten of vastgesteld
die levensgevaarlijk zijn voor het slachtoffer.
Pas daarna beginnen we met de C van circulatie.
Hierbij gaan we de patiënt monitoren en onderzoeken op inwendige of uitwendige bloedingen.
Dit is tevens het moment waarop allerlei catheters bij de patiënt worden geplaatst.
Pas als we A,B en C onder controle hebben gaan we naar de D van disability.
Hierbij controleren we de neurologische toestand van de patiënt.
Bij E van exposure tenslotte zullen we de volledige patiënt ontkleden,
onderzoeken en beschermen tegen afkoeling
|
|||
|
Bij de A begint de primaire benadering.
Bij het aankomen nemen we het hoofd van het slachtoffer vast om zijn halswervels te beschermen. Daarna voeren we het lichamelijk onderzoek uit. Hierbij kijken we of hij al dan niet bewust is en of de ademhaling adekwaat gebeurt. Hierbij voeren we een snel onderzoek uit van het ademhalingsapparaat van mond en neus tot thorax. Indien de ademhaling bedreigd wordt door een gedaald bewustzijn of een onvolledig beveiligde luchtweg moeten we deze vrijmaken en beveiligen. Dat zien we in het onderdeel therapie van de ademweg |
|||
mechanisch beveiligen cervical..." />
mechanisch beveiligen cervicale wervelkolom
Pas dan mag 2e persoon loslaten!
het lichamelijk onderzoek
A: Alert
V: Respons op verbale prikkel
P: Respons op pijnprikkel
U: Unresponsive
adembewegingen: Thorax, neusvleugels
Is de ademhaling adekwaat?
=Vlotte ademhaling bij bewuste patient zonder onmiddellijk gevaar
thorax: unilateraal opgezet?
trachea deviatie
mond en keel
vreemde voorwerpen of vloeistoffen
Inhalatietrauma: koolstof, inflammatie, oedeem
vesiculair ademgeruis?
bijgeluiden
wheezing of stridor?
reutels of crepitaties?
hypersonoor: pneumothorax
Niet adekwate ademhaling
Vreemd voorwerp? bloed?
Zwelling, oedeem: inhalatietrauma??
Faciaal trauma / halstrauma
slechte AH door coma?
Harttamponade
Patiënt in shock na trauma
Die niet reageert op therapie
En waarbij harttamponade mogelijk is
Diagnose bevestigd
Positieve pericardiocenthese
Ervaren chirurg
Best in operatiezaal
Thoracotomie vs STernotomie
Evacuatie comprimerend bloed
Maken luik hartzakje
Evaluatie hart en bloedvaten
Stoppen bloeding
Open pneumothorax
Latex handschoen of plastieken zakje
Verband aan 3 vd 4 zijden luchtdicht afkleven
Zo nodig thoraxchirurgie
Massieve hemothorax
Agressief vochtbeleid
Thoraxdecompressie
Thoraxdrain
Best met autotransfusie
Locatie: Lateraal IC 5
+/- Thv niveau tepels
Anterieur van midaxillaire lijn blijven!
Thoracotomie
Is patiënt stabiel te houden?
Transfusienood
Hoeveelheid verlies via thoraxdrain
Is minder belangrijke parameter
Gedurende 2-4h > 200 ml/h
Ngl localisatie letsel
Risico localisaties
Anterieur: Mediaal van tepellijn
Posterieur: Mediaal van scapula
Ivm risico kwetsuur organen
Hart
Longhilus
Grote bloedvaten
Anders dringende transfert
Fladderthorax
Corrigeren hypoxemie
Ondersteunen ventilatie
Zuurstof: Best bevochtigd
Vochttoediening: Cave overvulling
Indien ondervulling: Mede oorzaak slechte oxigenatie
Goede pijnstilling
Goede longexpansie
Zo nodig enkele dagen kunstmatig beademen
In functie van
Specifieke ademhalingsbeeld
Ademfrequentie
Intensiteit ademarbeid
Hypoxemie
Algemene toestand patiënt
Andere letsels
Niet thoracale letsels
Thoracaal: Longcontusie
Monitoring
CO2 meting
Onderzoek
Bewustzijn
Huidkleur
Uitwendige bloedingen zichtbaar?
Inwendige bloedingen mogelijk?
Thorax: Insp, Ausc, Palp, Perc
Abdomen: Insp, Ausc, Palp, Perc
Inspectie:
Perineum: Perineale ecchymose
Scrotum: Bloed in scrotum
Penis: Bloed aan meatus penis
Palpatie: Compressietest bekken: Stabiel?
PPA:
Hoogliggende prostaat
Abdomen
Echografie
Peritoneale lavage
Therapie v. bloedingen
Bloedgroep
CBC
Stolling
Zwangerschapstest
Nierfunctie
Kruisproef
Cave: is pitfall! niet vergeten!
Bij hypotensie: Ringer lactaat
Verwarmd: 37-40°C
Microgolfoven
Infuusverwarmers
regel 1:3
Bolus 2-3 liter
per liter bloedverlies 3 liter vocht
Bij onvoldoende respons
2e bolus
Bloedtransfusie
Catheters
Maagsonde
Urinecatheter: Staal urine voor toxico / hematurie / zwangerschapstest
Eerst retrograad urethrogram
Voeg een nieuwe reactie toe
Login om te reageren