BEWUSTZIJNSDALING zie ook "coma [1]"
Bewustzijn betekent dat een persoon de omgeving kan waarnemen
en op prikkels gerichte reacties kan vertonen.
Uitvallen van een zintuig (zicht, gehoor, reukzin, smaak, tastzin) zal wel het waarnemen van de omgeving bemoeilijken,
maar betekent niet dat het bewustzijn verminderd.
Uitvallen van een lichaamsdeel waarmee men communiceert (stembanden, paralyse van ledematen of oogleden)
zullen wel de gerichte reacties verstoren, maar hoeven ook het bewustzijn niet te verstoren.
Nochtans zal het de evaluatie van het bewustzijn wel kunnen bemoeilijken.
geassocieerde symptomen
Geassocieerde symptomen kunnen vaak helpen in het vinden van de oorzaak van de bewustzijnsdaling.
koorts
infectie
intoxicatie
hitteslag
endocriene problemen
cushing reflex
is een combinatie van
trage pols
zeer hoge bloeddruk
denk hierbij aan een eventuele intracraniele laesie
hypotensie
denk aan:
infectie
intoxicatie
een gedaalde cardiac output
hypotermie
denk aan:
omgevingsfactoren
hypoglycemie
addison crisis
(ethyl) intoxicatie
oogpositie
staren
in het horizontale vlak
in het vertikale vlak
naar boven of naar beneden kijken
bell fenomeen
ogen trillend naar boven richten
=psychogeen coma
nystagmus
horizontale nystagmus: denk aan:
bilaterale ponsletsels
hersenstamcompressie
metabole stoornissen
verticale nystagmus:
diffuse corticale anoxie
pupillen
grootte
lichtreflex: deze in vaak intact bij intoxicaties en metabole stoornissen
globaal neurologish beeld
hemiparese
hemianopsie
afasie
myoclonus
convulsies
asterixis
=onwillekeurige bewegingen bv flapping tremor, neusvleugeltremor
denk aan een metabole stoornis
leverfalen
nierfalen
intoxicatie
sedativa
anticonvulsiva
myocloniën
denk aan
uremische encephalopathie
antipsychotische medicatie
hypoxie (zuurstoftekort)
Oorzaken:
ernstig longlijden
anemie
shock
intracardiale shunt (kinderen)
metabool
glycemie-afwijkingen
hypoglycemie
hyperglycemie
diabetische ketoacidose
nonketotisch hyperosmolair coma
thiaminedeficiëntie (Wernicke encephalopathie bij ethylabuse)
hyperammoniemie
uremie
CO2 narcose
elektrolytenafwijkingen
natrium
hypernatriëmie
hyponatriëmie
calcium
hypercalcemie
hypocalcemie
magnesium
hypermagnesemie
hypomagnesemie
fosfaat
hypofosfatemie
zuur-base afwijkingen
alkalose
acidose
toxicologisch
alcoholen
ethanol
methanol
ethyleenglycol
medicatie
salicylaten
sedativa
anticonvulsiva
psychotropica
isoniazide
cyanide
CO
zware metalen
maligne hyperthermie
maligne neuroleptisch syndroom
endocrien
ziekte van Addison
ziekte van Cushing
pheochromocytoma
schildklierafwijkingen
hypothyroidie
hyperthyroidie
hyperparathyroidie
omgeving
hypothermie
hitteslag
CZS
overdruk
intracraniele hypertensie
hypertensieve encephalopathie
tumor
pseudotumor cerebri
abces
bloeding
subarachnoidaal
subduraal
epiduraal
cerebellair
inflammatie
meningitis
encephalitis
cerebrale vasculitis
carcinoid meningitis
stuipen
primaire zenuwcelziekten
Creutzfeldt-Jacob
Marchiafava-Bignami ziekte
adrenoleukodystrofie
gliomatosis cerebri
progressieve multifocale leukoencephalopathy
infarct
cerebraal
cerebellair
hersenstam
Anamnese en klinisch onderzoek
De meest gebruikte manier om het bewustzijn te testen in de klinische setting is
de Glasgow Coma Schaal. Hierbij wordt het reageren op prikkels via enkele eenvoudige testen geëvalueerd.
Men geeft een score van 3 tot 15. Bij een score van 3 spreken we van een diep coma.
Andere aspecten en gradaties van bewustzijnsdaling die niet getest worden door de Glasgow coma schaal zijn:
verwardheid
moeilijkheden om
coherent te redeneren
zich te concentreren
te rekenen
simpele voorwerpen te benoemen
oriëntatie in tijd:
datum
dag van de week
oriëntatie in ruimte
plaats
vaak gepaard met geheugenstoornissen:
algemene kennis
reden van hospitalisatie
eigen thuisadres
Aan de hand ven de anamnese, vaak ook een heteroanamnese van de familie, kunnen we vaak een gerichte differentiaaldiagnose stellen.
Met een goed algemeen en neurologisch klinisch onderzoek en enkele technische onderzoeken kunnen we dan vaak vrij snel de oorzaak van de bewustzijnsdaling vaststellen.
Vergeet niet uit te voeren
de Glasgow Coma schaal
het onderzoek van de pupillen
de pols en de bloeddruk
de lichaamstemperatuur
een uitzonderlijke test: de vestibulaire ijsstimulatie:
indicatie: Bij bewustzijnsverlies het al dan niet intact zijn van de hersenstam testen
tegenindicaties: trommelvliesperforatie en cerumenimpactie in het oor
werkwijze: eg het hoofd in 30° omhoog en spuit 10 ml ijswater in één oor
normale respons: Bilaterale nystagmus naar de prikkel toe
lab
Cell Blood Count (CBC) of complet
glucose
electrolyten
ureum, creatinine
toxicologische screening (op urine)
ethyldosage
arteriele bloedgassen
op indicatie:
ammoniak
osmolariteit
CT hersenen
zonder contrast:
Voor het vaststellen van een:
bloeding
aneurysma
infarct
tumor
abces
met contrast
Voor het vaststellen van een:
abces
encephalitis
lumbaalpunctie
indien lab en CT geen uitsluitsel
bij koorts en nekstijfheid met negatieve CT schedel
Bij vermoeden van meningitis:
stel het toedienen van antibiotica niet uit voor de lumbaalpunctie.
Na het starten van de antibiotica blijft een lumbaalpunctie immers nog uren positief. Uitstel van toediening van antibiotica brengt bij het vermoeden van meningitis het leven van de patiënt in gevaar en is een beroepsfout.
DD bij bewustzijnsdaling
psychogene oorzaak: toneelspel, hysterie
dementie
doofstomme patiënt
locked in syndroom:
oorzaak: beschadiging van
corticospinale banen
corticopontine banen
corticobulbaire banen
klinisch beeld:
afasie
quadriplegie
normaal bewustzijn
communicatie is mogelijk door knipperen met de ogen
Therapie bij bewustzijnsdaling
eerste opvang
ABC: voorkom verstikking en aspiratie van braaksel
IV lijn
monitoring
zuurstof
glasgow coma schaal
perifere glycemiemeting ter plaatse
zoek in de omgeving naar de oorzaak:
praat met familieleden: vraag naar
medische voorgeschiedenis (antecedenten)
thuismedicatie
suicideneigingen
zoek doosjes medicatie in de omgeving
zoek naar eventuele oorzaak van een trauma
spoeddienst
herevalueer Glasgow coma schaal en ABC
luchtweg vrij? gevaar voor braken, verstikking?
-Overweeg de nood voor endotracheale intubatie
-Overweeg de nood voor een maagsonde
-Overweeg de nood voor een blaassonde
intoxicatie: overweeg gebruik van
-actieve kool
-anexaat (antidotum benzodiazepinen)
-narcan (antidotum morfine en morfinederivaten)
-glucose 6g IV: Bij hypoglycemie
-Benzodiazepine: Bij agitatie door amfetaminen, hallucinogenen als XTC, cocaine
corrigeer de lichaamstemperatuur zo nodig
geef antibiotica zo nodig
stel een specifieke oorzakelijke therapie in
REFERENTIES:
Voeg een nieuwe reactie toe
Login [2] om te reageren