Enkeldistorsie

definitie:

Letsels aan het ligamentair apparaat van de enkel.
De letsels kunnen varieren van graad 1 tot 3:

graad 1: microscopische beschadiging van de enkelbanden
graad 2: partiele scheur van de enkelbanden
graad 3: volledige scheur van de enkelbanden

OORZAAK
Een enkeldistorsio wordt veroorzaakt door een geforceerde inversie of eversie van de enkel.

85-90% zijn letsels van de laterale gewrichtsbanden.
    Meestal het anterieur talofibulair ligament
    Soms ook het calcaneofibulair ligament
    Zelden geisoleerd het posterieur talofibulair ligament

Letsels van de mediale zijde van de enkel worden veroorzaakt door eversie van de enkel
    Vaak is er tevens een avulsiefractuur aanwezig
        thv de malleolus medialis
        thv de talaire insertie
    Vaak is er een geassocieerd letsel lateraal aanwezig
        ligamentair
        beenderig: fractuur vd distale fibula: "Maisonneuve fractuur"

Zeldzamer zijn de letsels van de syndesmose tussen de fibula en de tibia
    Zij komen meer voor bij zware stompe traumata (botsing of zware stamp)
    zij geven meer complicaties en genezen trager

Igv kinderen onder de 10 jaar zijn enkeldistorsies zonder radiografische fractuur meestal een Salter Harris type 1 letsel van de distale fibula.

DIAGNOSTIEK

    Anamnese: Vraag vooral na:
        Wanneer het letsel plaats vond
        Hoe het letsel ontstond
        Al dan niet mogelijkheid om te kunnen steunen
        Of er eerdere letsels waren
        Of er reeds behandeling heeft plaats gevonden en zo ja welke

    Lichamelijk onderzoek

        Drukgevoeligheid
            posterieure malleolus lateralis
            basis metatarsaal 5
        Stabiliteit: stress testen zijn zelden mogelijk door de pijn en veranderen de therapie niet.
        Neurovasculaire status
        Test de syndesmose door te de tibia en fibula samen te knijpen in de helft van de kuit.

    De Ottawa criteria: Deze kunnen helpen bij de beslissing om al dan niet radiografieen te nemen.

        Drukpijn achterzijde malleolus medialis of lateralis
        Drukpijn thv de basis van metatarsaal 5 of het os naviculare
        De patient kan geen 4 stappen meer zetten

radiodiagnostiek:
    Radiografieen zijn zelden zinvol bij negatieve Ottawa criteria.
    Ze worden vaak gemaakt omdat de patient het verwacht en om medicolegale redenen

THERAPIE:
    De doelen van de behandeling zijn:
        pijnreductie
        hernemen van normale activiteieten
        voorkomen van lange termijn effecten
            
    Graad 1 en graad 2 waarbij de pijn draaglijk is:
        RICE therapie:
            R=Rust
            I=Ijs
            C=compressie (drukverband)
            E=Elevatie: Hoogstand, zo veel als mogelijk, best boven het niveau van het hart.

        Pijnstilling: Best antiflogistica tenzij tegenindicaties door maaglast, maagzweren in ATCD

            Ibuprofen 600mg 2-3dd
            Piroxicam 20mg 1dd

    Graad 3 en graad 2 met zeer veel pijn in rust:

        onderbeensgipsspalk, steunverbod, krukken, hoogstand

    In elk geval is uitoefenen van intensieve sport verboden tot stappen en zacht lopen (joggen op effen terrein) volledig pijnloos is.

NABEHANDELING:

-    na 1 week revisie (graad 1 en 2 bij de huisarts, graad 3 bij de orthopedisch chirurg)

-    tape (Coumans bandage) gedurende 2-3x2 weken
    Een zeer vallabel maar duurder alternatief is een enkelbrace met gel- of luchtkussens.

-    stabiliteitstraining mm. peroneï (eventueel o.l.v. een fysiotherapeut)

Wanneer zijn controles best in te plannen?

-    1, 3, 5, 7 en zo nodig 10 weken (3 en 5 weken alleen tapewissel)

COMPLICATIES:

-    chronische instabiliteit
-    recidief distorsie / bandletsel